C’un mision solido riba e futuro, Tyson Lopez (36) a acepta e rol di CEO di Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA) na 2023. Su viahe pa e posicion aki tabata uno di deliberacion profundo cu su mes y esnan serca di dje.

Desde cu el a cuminsa na FPNA 4 aña pasa, semper otronan tabata considera e posibilidad di liderazgo den dje. Y tabata su trabou durante e pandemia unda su abilidad pa guia e fundacion den ausencia di un CEO permanente y a co-crea strategianan vital pa e fundacion, a marca e comienso di un fase nobo di liderazgo p’e. Awor na mando, su mision ta pa promove conservacion, educacion y tambe yega na participacion di comunidad den tur esaki.


“ FPNA no por haci e trabou akinan su so." E vision di Tyson ta pa establece su Conservation & Sustainability Academy cu lo sirbi pa conscientisa, educa, y certifica e.o. adulto, muchanan, companianan, tour guides pa siña conoce nos biodiversidad unico y ecosistemanan di Aruba p'asina stima, respeta y conserva esaki hunto cu nos. Di e forma aki, ta empodera e pueblo di Aruba y inspira participacion activo den proteccion di su entorno natural.

“Lo continua y expande oportunidadnan pa haci trabounan voluntario y lo facilita e proceso pa haci donacion y adoptacion p’asina mobilisa recursonan cu ta keda inverti bek den e programanan di conservacion. Tambe lo mehora nos caminatanan diseña pa cuater diferente segmento di bishitante cu ta conecta cu e pensamento di high-value low-impact.”

“Tin suficiente investigacion y informacion existente cu a demostra cu nos a surpasa e balans ideal pa cu e integridad di nos naturalesa, desaroyo di nos economia, y e bienestar di nos comunidad.

Pa nos por crea un balans bek pa cu naturalesa ta rekeri pa nos siña biba den harmonia cu naturalesa y reconoce nos impacto. No pensa cu naturalesa ta solamente den e areanan natural protegi. E ta den bo cura di cas, bo bario, unda bo ta pasa tempo, bo area di trabou, tur caminda. Tambe mester yega na leynan y maneho moderno pa cu naturalesa, medio ambiente y sostenibilidad. Naturalesa ta e fundeshi di nos sector turistico, y laga ta cla cu ora esaki no ta den bon estado mas, e sector turistico y nos tur na Aruba lo sinti’e – sin duda.”

“Falta di conocemento di locual ta nos mesun naturalesa. Den e ultimo añanan aki FPNA ta trahando di serca cu Wageningen University & Research p’asina haci trabounan di investigacion y cada biaha ta descubri cosnan nobo e.o. vegetacionan cu nunca antes a wordo documenta. Esaki ta haci cu nos mesun conocemento ta limita y pa mehora biodiversidad y restaura ecosistemanan, mester tin un bon comprondemento di esaki prome cu haci cualkier tipo di programa.

Trabou cu ta keda haci actualmente ta restoracion di coralnan; algun aña atras a haci un investigacion grandi pa CARMABI cu a duna un bon bista di estado di nos rifnan den lama.

Bo forsa unico ?


"Mi tin un bon comprondemento unda e organisacion ta actualmente y con FPNA lo mester transiciona pa futuro pa por haci un impacto mas grandi pa cu conservacion di naturalesa. Mi ta comprende tambe e contexto cu nos ta operando aden como un fundacion independiente cu ta haciendo un trabou publico pa Gobierno y comunidad di Aruba. Experencia di trabounan cu mi a eherce den pasado y tambe experencia na FPNA mes, a expande mi comprondemento di maneho sostenibel cu locual ta e motor pa mi eherce mi funccion tur dia.”

“Aruba mester realisa cu nos mester pone nos atencion na e parti di perdida di biodiversidad y tambe polucion, ta topiconan cu nos mester por adresa na un nivel nacional. Esaki ta pa conserva locual ta nos naturalesa cu ta parti di nos identidad como un isla. E parti di cambio di clima nos mester compronde cu nos por solamente prepara pa mitiga e impacto, e ta un problema hopi mas grandi cu nos como isla y cu paisnan grandi mester tuma mas na serio.”

Desde cu FPNA a prohibi entre otro UTV/ATV/Dirt Bike for di e areanan natural protegi di Aruba pa conservacion di naturalesa, tabata conciente cu esaki no ta bay soluciona e problema cu ta existi pafor di e areanan maneha pa FPNA. Hunto cu e maneho di prohibicion a duna conseho na Gobierno di Aruba con pa maneha e impacto aki pafor di areanan natural protegi. E presencia di UTV riba nos beachnan ta actonan cu FPNA ta raporta regularmente na autoridadnan p’asina controla y enforsa leynan existente. E actonan aki ta uno cu apart di no ta permiti legalmente riba beach, tin su impacto negativo riba beachnan y naturalesa completo y ta ‘hightime’ pa esakinan keda regula.

“Esaki ta un falta di decadanan di no a pone atencion na un maneho adecua relaciona cu sushi, ora esaki no ta na ordo e ta duna e libertad na personanan pa crea nan mes un solucion. Un maneho adecua ta inclui educacion y conscientisacion p’ asina por cambia comportacionan di personanan cu ta haci esaki, y control continuo pa reinforsa nos sistema legal. Parti di e educacion y conscientisacion mester ta inclui e balor natural cu ta wordo impacta pa actonan asina, nos mester siña conecta y conoce nos naturalesa mas, pa asina nos por stim'e, respet'e y conserv'e.

“E no ta un secreto cu e spotnan mas gusta pa bishitantenan ta keda Conchi sigui pa e Cueba di Fontein. Pa bishitantenan local e no ta simplemente un spot pero mas bien e ta naturalesa y nos beachnan. Mi spot faborito ta hike subi Sero Cabay y wak solo sali for di top di e sero aki. Sero Cabay ta e di tres sero mas halto na Aruba caminda bo tin un bunita bista di subida di solo y e paisahe ta uno basta trankil y extenso."

“E cambio cu ami lo kier wak ta pa FPNA por haya autoridad pa enforsa leynan nacional relaciona cu naturalesa. Esaki lo yuda FPNA eherce su tareanan y conservacion di naturalesa pa futuro generacion. E aprecio pa parke, parke marino e otro areanan natural protegi, y naturalesa lo mester keda stimula dia nos realisa e importancia di nos naturalesa pa cu nos bienestar. Esaki ta rekeri hopi educacion y conscientisacion e decada nos dilanti.”